lmm Moderator


Ngày tham gia: 16 8 2008 Số bài: 5900
|
Gửi: Bảy 2 27, 2010 8:27 pm Tiêu đề: Äứng Trên Cầu Nhìn Lại |
|
|
ÄỨNG TRÊN CẦU NHÃŒN LẠI
- ViêÌt theo tâm sÆ°Ì£ một ngÆ°Æ¡Ì€i baÌ£n
Biển đổi non dời ta đi đâu
Thanh xuân nhÆ° nÆ°Æ¡Ìc chảy qua cầu
Ta gom phâÌn cũ hÆ°Æ¡ng xÆ°a laÌ£i
Äể khoÌc cho vÆ°Ì€a cuộc bể dâu
T.H.T.
1.
Sau 40 năm Ä‘i biá»n biệt, hai vợ chồng thằng bạn thân dẫn nhau vá» thăm quê hÆ°Æ¡ng và ghé thăm TâÌn. BÆ°á»›c chân và o nhà , nhìn quanh nhìn quất, ngÆ¡ ngác. Bá»™ salông rách toe, cái tủ chè bạc phếch, bức tÆ°á»ng trắng loang lổ mốc meo vì mÆ°a tạt gió lùa, ná»n gạch hoa cÅ© mèm và ng khè. Nó lắc đầu bảo:
- Mà y vẫn nhÆ° cÅ© sao? Nhà cá»a chẳng có gì thay đổi cả! Sao lạ váºy? Sao tệ váºy? Dạy dá»— 40 năm, 50 năm để đâu hết? Ở bên Mỹ, vợ chồng tau nghe nói mà y giaÌ€u lăÌm mà ! Sao thấy xÆ¡ rÆ¡ tồi tệ thế nà y?
Äến đứng cạnh cá»a sổ, nhìn ra ngôi vÆ°á»n cây cối ngã nghiêng, xÆ¡ xác lá rụng, sân nhà chá»— đá lởm chởm, chá»— cát trắng và ng, nó lẩm bẩm:
- Lạ tháºt! Không thay đổi gì cả! Chẳng khác cách đây 40 năm. Thằng nà y là m ăn gì kỳ quái thế? Xem kìa, chung quanh nhà lầu ngÆ°á»i ta má»c lên san sát, láng cóng, cổng sắt, balcon sắt, cá»a cuốn, mái vòm đẹp đẽ, sang trá»ng. Nhà mà y thì cứ lụp xụp cá»a ván mái tôn không ra gì cả!
Chợt nhìn thấy chiếc xe gắn máy dá»±ng cạnh cây Ä‘Ã o, chiếc xe Honda dame 68 ngà y nà o nó dẫn TâÌn Ä‘i mua tại tiệm Hòa Khanh Ä‘Æ°á»ng Phan châu Trinh ÄN, nó kêu lên sá»ng sốt:
- Æ i chao! Mà y còn Ä‘i chiếc xe cà tà ng nà y sao? Tau tưởng đã cho nó và o bảo tà ng viện lâu rồi chứ! NgÆ°á»i ta lên Limousine, BMK, Rolls-Royce….. láng bóng, má»›i toanh, hay tệ lắm cÅ©ng Dream, Future, Wave, …. mà mà y cứ cỡi trên chiếc xe cổ lổ nà y sao?! Vứt mẹ nó Ä‘i. Cho các tiệm bán sắt thép phế liệu cho rồi!
Nhìn vẻ mặt bình thản, lặng lẽ của TâÌn, nó quay qua vợ TâÌn:
- Nó đèo chị Ä‘i trên chiếc xe nà y mà chị cÅ©ng Ä‘i à ? Äừng Ä‘i! Thà là kéo bá»™! Trá»i Æ¡i! Vợ chồng tôi không ngá» hai anh chị còn cổ hủ quá váºy!
Ngừng một chút, nó bảo:
- Có buồn không mầy? NghÄ© xem: bạn bè cÅ© của mà y và tau bây giỠđứa nà o cÅ©ng khá lên cả. Thằng Ng. , thằng Th. , thằng S. , thằng H. , thằng K., thằng C. , …. Nhà mấy cái, xe mấy chiếc, con cái bác sÄ©, tiến sÄ© hết! Mà lại tòan là dân “ mất dạy†cả đấy chứ! NhÆ° tau đây, Ä‘i cải tạo mấy năm vá», sống thất tha thất thểu đầu Ä‘Æ°á»ng cuối hẻm, là m dân chợ trá»i, ngồi lê la góc phố nà y, góc quán cà phê ná», tay ôm khÆ° khÆ° lén lén lút lút mấy gói mấy lá» thuốc tây thuốc ta, má»i khản cả cổ mà có mấy ma nà o mua đâu, có ngà y vá» không bán được đồng bạc nà o, hai vợ chồng nhìn nhau lắc đầu ngao ngán! Cứ tưởng Ä‘á»i mình, Ä‘á»i con cái mình là bá» Ä‘i rồi! Cứ tưởng mình đã rÆ¡i xuống táºn cùng của xã há»™i, không cách gì ngóc đầu lên được nữa! Thế mà …. . Hai vợ chồng tau má»›i nói chuyện vá»›i nhau hồi đêm: đâu có ngá» má»™t ngà y kia mình và o ở các phòng lúyt của khách sạn CARAVELLE nà y, ngồi gác hai chân lên bá»™ salông da cá»p sang trá»ng, ngã ngÆ°á»i lên chiếc giừơng má»›i trãi nệm trắng tinh, Ä‘i ra Ä‘i và o có bồi mở cá»a cúi rạp mình xuống. Tau nhá»› trÆ°á»›c đây có lần đạp xe đạp từ chợ trá»i vá» ngang đây gặp trá»i mÆ°a, dá»±ng chiếc xe đạp bên vệ Ä‘Æ°á»ng và o hà nh lang tránh mÆ°a, cÅ©ng bị ngÆ°á»i ta xua ngÆ°á»i ta Ä‘uổi nhÆ° Ä‘uổi gà đuổi chó váºy! Bây giá» oai lắm! Hống hách ra phết! Bên Mỹ vợ chồng tau có hai quán ăn Huế, ngay trung tâm San José, khách đông vô kể! Cứ gá»i là xếp hà ng chá»! Khi nà o mà y qua, đến tau ở, tau chu tòan cho hết! Thằng bạn mà y bây giá» già u sụ, thuá»™c hà ng đại gia rồi, không phải tầm thÆ°á»ng đâu! Mà y là thằng “được Ä‘i dạy lại†mà thế nà y sao!? Há»ng bét! Há»ng bét!
Thấy TâÌn há hốc miệng có vẻ không tin, nó đế thêm:
- Hiện nay tau có là m lụng gì đâu, chỉ ăn và chÆ¡i, đánh bạc và đếm tiá»n! Má»i chuyện bà vợ tau lo hết!Mà tháºt ra bả cÅ©ng chẳng là m gì cả, chỉ đứng má»™t chá»— chỉ tay năm ngón, bá» tiá»n thuê bếp thuê bồi. Có tiá»n thì chi cÅ©ng có! Quy luáºt mà !
Quay lại TâÌn , nó há»i:
- Thế bây giỠhai vợ chồng mà y sống ra sao?
- Thì cũng thế đó! VỠhưu rồi hai vợ chồng và o Sà igòn ở, ăn ké với mấy đứa con, nay đứa nà y, mai đứa kia. Cũng vui lại được dịp thăm viếng đùa giỡn với các cháu . Tiêu pha vặt vãnh thì có lương hưu của tau. Tần tiệm thì thôi cũng qua ngà y. Vẫn sống!
Nó há»i:
- Thế hưu mà y bao nhiêu?
TâÌn đánh trống lãng:
- Há»i là m gì! Tau lÆ°Æ¡ng hÆ°u Ãt vì thá»i gian công tác vá»›i cách mạng chÆ°a bao lâu. Nhà nÆ°á»›c chỉ tÃnh hÆ°u cho tau từ 1975 trở vá» sau, bá» qua 20 năm trÆ°á»›c 75 đó! VÆ¡Ìi laÌ£i, tau cũng chẳng coÌ huy chÆ°Æ¡ng, danh hiệu giaÌo duÌ£c naÌ€o cả! Thôi, có hÆ°u là tốt quá rồi, chung quanh tau bao nhiêu bạn bè có hÆ°u hiết gì đâu, mà đâu nghe há» kêu ca!
Quay qua bà vợ TâÌn, nó há»i:
- Thế chị có lương hưu không? Bao nhiêu?
Bà vợ TâÌn nhìn vợ nó, mỉm cÆ°á»i. TâÌn chợt thấy, ngay cả cái cÆ°á»i chua chát, nụ cÆ°á»i của vợ mình cÅ©ng hồn nhiên rạng rỡ quá:
- HÆ°u gì đâu anh! Tôi nghỉ dạy ná»a chừng nên chẳng có hÆ°u hiết gì cả! Thôi để anh TâÌn nuôi! Anh cho mấy tiêu nấy, không cho thì xin con!
TâÌn quay qua tâm sá»±:
- Anh chị không biết chứ từ ngà y Ä‘i dạy, nghÄ©a là từ khá»ang 1965 , cho đến mãi ngà y đất nÆ°á»›c thống nhất, vợ tôi có lãnh được đồng lÆ°Æ¡ng dạy há»c nà o đâu! Thuở ấy có hình thức tiết kiệm Công Khố Phiếu Quân Nhân Công Chức. NghÄ© mình đủ lo cho gia đình con cái rồi, nên lÆ°Æ¡ng của vợ thôi xem nhÆ° để dà nh đó. Má»—i cuối tháng, thay vì phát tiá»n, ông Phát Ngân Viên trÆ°á»ng phát cho bà má»™t tá» Công Khố Phiếu! Äến 1975, các tá» phiếu nà y xem nhÆ° giấy lá»™n!! Hiện bà còn cất giữ má»™t lô giấy lá»ai đó, gần cả 100 tá». Vừa rồi dá»n nhà dá»n cá»a, tau định lấy đốt Ä‘i, nhÆ°ng bà giáºt lại, bảo giỠđể ká»· niệm!
Äến đứng bên vợ, TâÌn Ä‘at tay lên vai bà :
- Thế mà có nghe bà kêu ca gì đâu! …. Thôi thế cũng được rồi! Miễn sao mình thấy tâm hồn mình bằng an, thanh thản là được!
Nó lắc đầu:
- Tá»™i vợ chồng mà y tháºt! Thế mà bên Mỹ tau nghe nói mà y được Ä‘i dạy lại, mà lại dạy ngay tại trÆ°Æ¡Ì€ng cũ nữa chứ, bá»n tau phục lăn ra! Cứ tưởng bây giá» mà y là ông nà y ông ná» rồi, nhà cá»a cao tầng, già u sang ra phết! Thế bây giá» mà y không Ä‘i là m thêm gì sao? Tau có mấy thằng bạn dạy cua nà y cua ná», tối mặt tắt mà y mà , sao mà y ung dung thế?
- Ngà y vá» hÆ°u tau có đến dạy thêm 4 năm nữa tại 2 trÆ°á»ng tÆ° thục má»›i được phép mở trong tỉnh! Dạy để tìm vui, để được gần gÅ©i vá»›i đối tượng há»c sinh mình Æ°a thÃch. NhÆ°ng dạy vaÌ€i năm thì tau thôi hẳn, quyết định bẻ phấn hòan tòan! Dạy tại đây nhiá»u khi tau nhÆ° bị hụt hẫng, chóang váng. Thấy thần tượng há»c sinh của mình nhÆ° bị sụp đổ. Thấy niá»m tin của mình lung lay. Dạy 40 phút mà phải bá» ra 30 phút để rầy la, nhăn nhó vá»›i há»c sinh của mình thì đâu còn là dạy dá»— nữa! BaÌ£n beÌ€ tau bảo: nhăÌm măÌt maÌ€ daÌ£y, quan tâm laÌ€m chi! Tau không nghĩ Ä‘Æ°Æ¡Ì£c nhÆ° vậy nên nghỉ để tìm bằng an cho tâm hồn. Số già u thì lúc trẻ đã già u rồi, chá» gì đến bây giá» mà bôn ba cho khổ! Sức khá»e tau bây giá» cÅ©ng không tốt lắm. Vá»›i lại để chút thá»i gian mà nhìn lại mình, suy gẫm vá» những tháng ngà y đã sống, những vui buồn đã qua, không thú vị hÆ¡n sao? HÆ¡n nữa, nghỉ dạy để nhÆ°á»ng mặt bằng cho lá»›p trẻ, bá»n nó cần hÆ¡n. Mình chiếm dụng bục giảng lâu quá rồi, còn gì! Má»—i ngÆ°á»i có má»™t suy nghÄ© riêng. Tau nói tháºt mà y: nếu ngà y ấy không chạy lui chạy tá»›i mất hết cả vốn liếng tà i sản, dù tháºt ra cÅ©ng chẳng bao lăm, thì có thể đã xảy ra lắm chuyện Ä‘iêu đứng khác! Ông bạn láng giá»ng chÆ¡i thân thiết vá»›i tau đó, vượt biên 3 lần Ä‘á»u không lá»t, lần thÆ°Ì tÆ° thì đứa con trai duy nhất chết mất xác! Má»—i ngÆ°á»i có má»™t số pháºn. Bây giá» tau chủ trÆ°Æ¡ng có mấy tiêu nấy, có nhiá»u tiêu nhiá»u, có Ãt tiêu Ãt. Vui cái vui mình có được, không so bì, cà nh nanh vá»›i ai cả. Bon chen, quay cuồng nữa phá»ng được gì đâu? Ai chà o thì tau chà o lại. Ai lÆ¡ thì tau cÅ©ng lÆ¡ theo. Ai má»i Ä‘i nháºu Ä‘i nhẹt thì, nếu thân thiết, tau Ä‘i má»™t lần rồi tìm cách chối từ, nếu quen không thân thì tau tránh hẳn. Cúi đầu Ä‘i lang thang phố nà y Ä‘Æ°á»ng ná», xem thiên hạ đổi Ä‘á»i, xem thế nhân lên voi xuống chó. Không phải vui hÆ¡n sao?
Nó đến đứng cạnh TâÌn, đặt hai tay lên vai:
- Tau cÅ©ng phục mà y tháºt. NhÆ° thế mà trông hai vợ chồng mầy vẫn thá»ai mái, mặt luôn tÆ°Æ¡i nhÆ° hoa nở, dáng vẫn phong lÆ°u ra phết.
- TÃnh tau vẫn thế. Bà vợ sống vá»›i tau lâu ngà y cÅ©ng trở thà nh nhÆ° váºy. Mầy biết không, có lần 2 vợ chồng tau và o ăn mì quảng ở má»™t quán cóc lụp xụp bên Ä‘Æ°á»ng, ở quận Tân BiÌ€nh SaÌ€iGon, gặp thằng T. T. L. chạy xe qua, nó mở tròn mắt, dừng xe lại, hét tÆ°á»›ng: - Mặt mà y nhÆ° váºy mà và o ăn ở đây à ? Bôi bác! Và o Brodard, Maxim’s, Cristale Palace Ä‘i chứ! Thấy 2 vợ chồng tau tỉnh bÆ¡, còn má»i nó vaÌ€o ăn nữa chứ, nó rú xe chạy mất!
Ra vá», vợ nó móc bóp dúi và o tay vợ TâÌn 300 USD, nói nhá»: Chị giá» mà tiêu cho vui. Vợ TâÌn ngÆ°á»›c mắt nhìn TâÌn dò há»i. TâÌn cÆ°á»i giả lả, bảo: Sao Ãt váºy? Thêm nhiá»u nhiá»u Ä‘i chứ! Äại gia gì mà kiết thế! Rồi bảo vợ: cứ lấy Ä‘i, mai mua vé tà u Ä‘i thăm con . Chuyến nà y cÅ©ng phải vá» thăm Huế nữa, lâu quá rồi. Mấy hôm nay cứ muốn Ä‘i mà còn kẹt!Cám Æ¡n hai vợ chồng mà y. Nhá»› thỉnh thá»ang nhÆ° váºy luôn nghe. Ãt nhất má»—i năm má»™t lần …. .
2.
TâÌn đặt bÆ°Æ¡Ìc chân đầu tiên đêÌn thaÌ€nh phÃ´Ì ÄaÌ€ Nẵng vaÌ€o một đêm mÆ°a bão. ChiêÌc taÌ€u hỏa tôÌc haÌ€nh rÆ¡Ì€i SaÌ€iGon một đêm thaÌng 9 -1958. TaÌ€u chaÌ£y lầm lũi trong mÆ°a bão suôÌt cuộc haÌ€nh triÌ€nh. ÄêÌn Quảng ngãi taÌ€u không thể chaÌ£y tiêÌp Ä‘Æ°Æ¡Ì£c viÌ€ nhiều Ä‘oaÌ£n Ä‘Æ°Æ¡Ì€ng săÌt Ä‘ã chiÌ€m trong nÆ°Æ¡Ìc, TâÌn tiêÌp tuÌ£c haÌ€nh triÌ€nh bằng chiêÌc 1 chiêÌc xe haÌ€ng oÌ£p eÌ£p cũ kỹ. ÄêÌn bêÌn xe ÄaÌ€ Nẵng gần nửa đêm. BêÌn xe văÌng hoe, chỉ coÌ€n vaÌ€i quaÌn ăn baÌn khuya Ä‘eÌ€n mÆ¡Ì€ leo leÌt. Thà nh phố Äà Nẵng lúc bấy giá» còn nhá», nhá» lắm, nhá» hÆ¡n Huế, Qui NhÆ¡n, Nha Trang nhiá»u. Dân cÆ° thÆ°a thá»›t, nhà cá»a rá»i rạc. Chỉ có mấy con Ä‘Æ°á»ng ở trung tâm thà nh phố là trãi nhá»±a, ngòai ra Ä‘á»u là đưá»ng đổ đá đổ đất gồ ghá», lồi lõm. Bá» sông Bạch Äằng giống má»™t bến bãi thôn quê, buồn hiu buồn hắt. . Khu Thanh Bình, Thanh Bồ còn là má»™t rừng dÆ°Æ¡ng liá»…u bao la, ráºm rạp, cây má»c sát mép biển, vắng hoe. Tiếng gió rì rà o trên các Ä‘á»t cây, hoà vá»›i tiếng sóng biển, thì thầm bất táºn.
Giai Ä‘oaÌ£n naÌ€y, thầy giaÌo coÌ€n Ä‘Æ°Æ¡Ì£c xã hội kiÌnh nể, troÌ£ng voÌ£ng . LÆ°Æ¡ng 1 thầy giaÌo trung hoÌ£c coÌ thể nuôi sôÌng thoải maÌi cả một gia Ä‘iÌ€nh 5, 6 ngÆ°Æ¡Ì€i. NêÌu biêÌt tần tiện coÌ thể mua săÌm 2, 3 cây vaÌ€ng để daÌ€nh về sau nữa . NgoaÌ€i thÆ¡Ì€i gian daÌ£y hoÌ£c taÌ£i nhiệm sở chiÌnh , TâÌn Ä‘ã giảng daÌ£y hầu nhÆ° taÌ£i tâÌt cả caÌc trÆ°Æ¡Ì€ng tÆ° trong thaÌ€nh phÃ´Ì â€¦.
Cứ má»—i chiá»u thứ 7 dạy xong, TâÌn leo ngay lên chuyến xe đò của hãng An Lợi, đã dặn trÆ°á»›c đến đón đúng giá» , vá» Huế thăm nhà . Äèo Hải Vân quanh co uốn khúc, các con dốc thênh thang khi lên cao nhÆ° vút và o mây, khi xuống thấp nhÆ° sắp lăn tòm đáy vá»±c. Xa xa bên dÆ°á»›i biển sóng vá»— trắng xóa, nhấp nhô mấy chiếc thuyá»n chà i, cô Ä‘Æ¡n, nhà n nhã, …. Vá» tá»›i Huế trá»i đã tối mịt, mang chiếc xách nhá» trên vai, tà tà bát phố. Äông Ba, Gia Há»™i, Ngã Giữa, Thà nh Ná»™i, Phu vân Lâu, ……. Con Ä‘Æ°á»ng Lê Lợi đẹp nhÆ° mÆ¡, cây xanh bóng mát. . …Qua cầu TrÆ°á»ng Tiá»n gió thổi vi vu, con nÆ°á»›c sông HÆ°Æ¡ng bên dÆ°á»›i trôi lặng lẽ, âm thầm. Xa xa cầu Bạch Hổ vắt ngang sông, má» má» sÆ°Æ¡ng khói. Äỉnh núi Kim Phụng lẫn trong mây tÃm biêng biếc. Cồn Hến nổi chìm trong biển nÆ°á»›c bao la. Những hà ng tre lả ngá»n Ä‘ong Ä‘Æ°a . Má»™t vầng trăng và ng to nhÆ° chén ngá»c lÆ¡ lững giữa trá»i, trãi má»™t ánh và ng huyá»n ảo lung linh lên cảnh váºt …Thấy tình cảm , hồn thÆ¡ mênh mông lai láng …. TâÌn cÆ°Ì lang thang nhÆ° vậy, không mâÌy khi về nhaÌ€ trÆ°Æ¡Ìc nửa đêm!
3.
Từng Ä‘oà n ngÆ°á»i từ Huế, từ Quảng Trị theo đèo Hải Vân đổ xuống, từng Ä‘oà n ngÆ°á»i từ Quảng Ngãi, Quảng TÃn, Há»™i An theo quốc lá»™ 1 đổ ra, cuồn cuá»™n, à o ạt và o thà nh phố ……. . Từng Ä‘oà n lÃnh tráng tan rã từ các nÆ¡i cÅ©ng chạy vá», súng ống còn đầy đủ, kéo Ä‘i từng Ä‘oà n, ăn uống, quáºy phá, la hét, …… NgÆ°á»i nằm ngồi chen chúc khắp sân trÆ°á»ng, phòng há»c, bến chợ, nhà ga, phi cảng, Ä‘á»n chùa, ….. Hoảng lá»an, táo tác. TâÌn theo ông bạn láng giá»ng chạy và o phi trÆ°á»ng, tìm cách và o Saigòn. Bốn vali mang theo lần lượt vứt và o bụng máy bay C 130 cả: muốn lên máy bay phải bá» hà nh lý và o đó, chỉ được lên máy bay hai tay không. Bá» hà nh lý và o bụng máy bay thì được, nhÆ°ng không thể nà o chen chân lên cầu thang: đông quá. Chuyển qua máy bay dân sá»± cÅ©ng thế. TâÌn chứng kiến chuyến bay cuối cùng của Air Viet Nam rá»i phi đạo, bay vút lên cao. Má»™t số thân ngÆ°á»i lả tả rÆ¡i xuống: những ngÆ°á»i nà y đã tìm cách nÃu và o cánh máy bay, chân máy bay để hòng Ä‘i được. Äang bà ng hòang ngÆ¡ ngác thì phi trÆ°á»ng bị pháo kÃch. Nằm dà i trên phi đạo, ngá»a mặt nhìn bầu trá»i bao la, nghe tiếng đạn kêu chéo chéo trên đầu, tiếng nổ ầm ầm, những cá»™t khói lá»a tá»a Ä‘Ã ng xa, TâÌn tưởng lần nà y cả gia đình Ä‘i đứt. Hòang hôn xuống từ lâu. Trên cao má»™t bầu trá»i trắng đục, đầy mây trắng. Không khà yên tỉnh trở lại. Lồm cồm ngồi dáºy, dắt dÃu nhau và o nhà đợi của phi trÆ°á»ng. Äêm đó nằm gối lên nhau ngủ, bên tai văng vẳng tiếng đại bác ì ầm, tiếng Ä‘á»™ng cÆ¡ các máy bay quân sá»± gà o thét. Ná»a đêm hốt há»ang thức giấc vì tiếng la thất thanh: má»™t số ngÆ°á»i đốt kho hà ng hóa của phi trÆ°á»ng để hôi của. Lá»a Ä‘á» rá»±c sát chá»— nằm. Hai vợ chồng TâÌn chỉ kịp quÆ¡ mấy đúa con bồng chạy ra xa. Sá»±c nhá»› còn quên cái xách nhá» gối đầu, chạy và o tìm thì đã biến đâu mất!! Không dám ngủ lại, cứ nằm trăn trở, trằn trá»c cả đêm!Tảng sáng, nghe thiên hạ chà o xáo nhau: Mỹ bá» Ä‘i hết rồi, quân Ä‘á»™i bá» Ä‘i hết rồi, phi trÆ°á»ng sắp bị ném bom để hủy phá, chạy mau, chạy mau! Hai vợ chồng TâÌn kéo 4 đứa con , hốt há»ang chạy theo đám đông, băng qua các con Ä‘Æ°á»ng đất gồ ghá», tìm Ä‘Æ°á»ng vá» nhà . Trên Ä‘Æ°á»ng vá», thấy dòng ngÆ°á»i dá»c ngang cuồn cuá»™n, xe cá»™ chạy rầm trá»i, cá» Ä‘á» và biểu ngữ bay ná»m nợp. Tiếng hoan hô đả đảo vang tai inh oÌc . Qua các kho gạo, thấy dân chúng phá toang cá»a, ùa và o vác từng bao, từng bao …Äến nhà , áo quần xÆ¡ xác, mặt mÅ©i phá» phạc. Äó là sáng 29. 3. 75. Äà nẵng láºt qua má»™t trang sá» má»›i. Äất nÆ°á»›c Ä‘i và o má»™t trang sá» má»›i. TâÌn cÅ©ng Ä‘i và o má»™t cuá»™c Ä‘á»i má»›i, má»™t cuá»™c đổi Ä‘á»i lá»›n lao nhất!. TâÌn có tên trong danh sách Ä‘i dạy lại. Äược phân bổ dạy ngay tại trÆ°Æ¡Ì€ng cũ . Má»™t kỳ ngá»™ hiếm có vá»›i há»c trò . TrÆ°á»ng rất đông các thầy cô lạ. Má»™t số rất lá»›n các thầy cô trÆ°á»›c dạy tại các trÆ°á»ng TÆ° thục cÅ©ng vỠđây. TâÌn không ngá» mình quen biết nhiá»u các vị “nằm vùng†mà từ lâu chẳng biết. Má»™t số rất đông các thầy cô miá»n Bắc má»›i và o.. Má»™t số thầy cô cÅ© bá»—ng dÆ°ng Ä‘á» lòm đến kinh ngạc, nói năng ngá»t xá»›t. Mấy anh nói hay quá, nghe mà thấy lạnh toát cả ngÆ°á»i!. Cảm thấy hụt hẫng, không biết tin và o cái gì nữa. Trong khi xã há»™i thay đổi đến táºn cùng gốc rá»…, từ trên xuống dÆ°á»›i, quyá»n hà nh thay đổi, già u sang thay đổi, chân lý thay đổi, suy nghÄ© thay đổi, … thì TâÌn quay lại mê man vá»›i trÆ°á»ng vá»›i lá»›p, vá»›i há»c sinh thân yêu, dù cảm thấy há»c sinh hình nhÆ° bây giá» xa cách hÆ¡n, iÌt hồn nhiên hÆ¡n!Các giá» dạy căng thẳng, báºn rá»™n, khoÌ£ng thoải maÌi chuÌt naÌ€o. . Há»p hà nh, há»c táºp, lao Ä‘á»™ng, thao giảng, lá»… há»™i,…. liên miên.! Nhiều khi mệt đêÌn Ä‘Æ°Ì€ ngÆ°Æ¡Ì€i !
4.
Trong suốt thá»i gian là m nghá» giáo, TâÌn miên man vá»›i chuyện dạy dá»—. Say sÆ°a dạy. Miệt mà i dạy. Äem tất cả tâm hồn mình đặt và o việc dạy, việc lên lá»›p. Lứa há»c trò nà y ra Ä‘i, lứa trẻ khác và o trÆ°á»ng, lại Ä‘em đến những say sÆ°a má»›i, những thÆ°Æ¡ng yêu má»›i, những ngá»t ngà o má»›i. Một sÃ´Ì baÌ£n beÌ€ đồng nghiệp của TâÌn xem việc daÌ£y laÌ€ tay traÌi, công việc chiÌnh ở caÌc lĩnh vÆ°Ì£c khaÌc: chiÌnh triÌ£, buôn baÌn, kinh doanh, xậy dÆ°Ì£ng, thầu khoaÌn …. TâÌn thiÌ€ không coÌ ham muôÌn naÌ€o ngoaÌ€i việc daÌ£y dỗ hoÌ£c sinh, gần gũi vÆ¡Ìi hoÌ£c sinh. Nhiều khi ngồi nghĩ laÌ£i, TâÌn giật miÌ€nh: miÌ€nh vô tâm quaÌ, không coÌ một kÃªÌ hoaÌ£ch cho tÆ°Æ¡ng lai, cho con caÌi!CÆ°Ì Ä‘ÃªÌ‰ cuộc Ä‘Æ¡Ì€i noÌ Ä‘i. CÆ°Ì€ để chuyện giÌ€ đêÌn thiÌ€ đêÌn! Những ngÆ°Æ¡Ì€i xung quanh giaÌ€u lên mau chi laÌ£, mau đêÌn choÌng mặt! TâÌn thiÌ€ vẫn thêÌ!Chẳng thay đổi chuÌt naÌ€o! Chẳng giaÌ€u hÆ¡n nhÆ°ng cũng không ngheÌ€o Ä‘i. Vẫn thoải maÌi trong ngôi nhaÌ€ maÌi tôn tÆ°Æ¡Ì€ng vôi cửa gỗ beÌ nhỏ, luÌ£p xuÌ£p, xiêu veÌ£o, dÆ°Ì£ng lên tÆ°Ì€ ba, bôÌn chuÌ£c năm qua, quê muÌ€a, laÌ£c hậu. Vẫn taÌ€ taÌ€ trên chiêÌc Honda dame maÌ€u xanh dÆ°Æ¡ng beÌ nhỏ , nheÌ£ nhaÌ€ng để đêÌn trÆ°Æ¡Ì€ng, đêÌn lÆ¡Ìp, lang thang bÆ¡Ì€ sông, quẩn quanh phÃ´Ì xaÌ. ChiêÌc xe khi thiÌ€ chaÌ£y ngon laÌ€nh, khi thiÌ€ dở chÆ°Ìng Ä‘aÌ£p mãi không nổ, phải nhảy xuôÌng đẩy bộ. ThÆ¡Ì€i gian cuôÌi Ä‘Æ¡Ì€i Ä‘i daÌ£y, những khi rãnh rỗi, TâÌn hay lang thang đêÌn trÆ°Æ¡Ì€ng, Ä‘i tÆ°Ì€ng bÆ°Æ¡Ìc nhỏ trên sân trÆ°Æ¡Ì€ng, trên haÌ€nh lang, ngồi lặng trên bậc thềm, bên caÌc gôÌc cây sao, cây xaÌ€ cÆ°Ì€ cao vuÌt, mÆ¡ một trăm chuyện, mộng một trăm Ä‘iều …. NhÆ¡Ì những thaÌng ngay Ä‘ã qua, nhÆ¡Ì những buồn vui Ä‘ã mâÌt, nhÆ¡Ì baÌ£n beÌ€, nhÆ¡Ì hoÌ£c troÌ€, …. …. Nhiá»u khi nghÄ© lại mình đã ở đây 40 năm, 50 năm mà bà ng hoà ng!Sao nhiá»u thế! Sao lâu thế! Mà sao chóng thế! NhÆ° má»™t ảo má»™ng xa vá»i, hÆ° hÆ° ảo ảo!! Ngà y cầm trong tay tấm Giấy Nghỉ HÆ°u , lặng lẽ vẫy tay chà o trÆ°á»ng mà TâÌn thấy lòng buồn rÆ°á»i rượi!Má»™t đêm TâÌn lẻn và o trÆ°á»ng, tÆ°Ì£a miÌ€nh lên tượng cụ Phan, ngÆ¡ ngác nhìn quanh. Sân trÆ°á»ng vắng vẻ. Hà nh lang đìu hiu . Lá»›p há»c trống trãi. Bà n ghế im lìm. Há»c trò Ä‘i đâu hết rồi! Bạn bè Ä‘i đâu hết rồi! Còn lại má»™t mình TâÌn vá»›i ná»—i buồn chất ngất. Cô Ä‘Æ¡n không thể tả!
5.
Ná»a đêm, TâÌn ngồi viết thÆ° cho thằng bạn.
Cám Æ¡n vợ chồng mà y đã giúp vợ chồng tao là m má»™t chuyến du lịch vá» thăm quê hÆ°Æ¡ng, khá đầy đủ. Vá»›i 300 USD mà y cho, bá»n tau đã leo lên chiếc máy bay của hãng Pacific Airlines, bay thẳng ra phi trÆ°á»ng Phú Bà i, Huế. Äã bôÌn mÆ°Æ¡i năm rồi, tau chÆ°a há» má»™t lần được ngồi lại trên máy bay, nên bây giá» ngồi cứ thấp thá»m, sợ máy bay rá»›t. Khi máy bay hạ cánh, thấy mặt đất chạy à o à o dÆ°á»›i cánh máy bay, tau nhÆ° ngÆ°á»i từ cung trăng rÆ¡i xuống! Huế vẫn nhÆ° xÆ°a. Có lẻ Huế là nÆ¡i Ãt thay đổi nhất trong cuá»™c bể dâu nà y. Sông xanh, nÆ°á»›c biếc, cảnh đẹp, ngÆ°á»i xinh, tau thấy nhÆ° mình tìm lại được tuổi trẻ xa xÆ°a, thanh bình, hạnh phúc. Mặc dù chỉ cách Huế không bao xa, nhÆ°ng tau chÆ°a vá» thăm lại. Lý do tháºt nhất là vá» cÅ©ng chẳng biết thăm ai!Gia đình anh em, bà con tản mác hết rồi, có còn ai ở lại Huế đâu. Ngay cả bạn bè bá»n mình, Ä‘i ngòai Ä‘Æ°á»ng có gặp ai đâu. Lứa bá»n mình bây giá» 60, 70 cả rồi, nếu chÆ°a chết thì cÅ©ng đã nằm xẹp má»™t xó há»Äƒc chỉ ru rú ở nhà vá»›i con cháu, ra Ä‘Æ°á»ng là m gì! Hai vợ chồng tau tìm đến má»™t khách sạn bên bá» sông HÆ°Æ¡ng, phòng thuê có má»™t cá»a sổ nhìn ra mặt sông bao la bát ngát, NgÆ°á»i gốc Huế, chôn rau cắt rốn tại Huế, mà vá» Huế phải Ä‘i ở khách sạn, chắc mà y biết tau buồn đến thế nà o! Thu xếp chá»— ở xong xuôi cho bà vợ, bà bị nhức đầu vì thá»i tiết thay đổi Ä‘á»™t ngá»™t, tau má»™t mình lang thang qua phố. Äi qua Ä‘i lại , Ä‘i quẩn Ä‘i quanh rồi cÅ©ng chẳng biết Ä‘i đâu nữa! Trở vá», tau đứng lặng má»™t mình trên cầu TrÆ°á»ng Tiá»n từ sẩm tối cho đến bình minh hôm sau. Nhìn lên phÃa cầu Bạch Hổ, nhá»› lần mà y đèo tau lên Cầu Lòn thăm thằng H. Ä‘au nặng. Thằng H. chết rồi! Nhìn lên phÃa Kim Long, nhá»› thằng N. má»™t lần đãi mà y và tau ăn bánh bèo trong vÆ°á»n bà T. , nó bảo: cho ăn thả cá»a, tau bao hết. Thằng khôn tệ: bánh bèo thì ăn hết quán cÅ©ng chẳng tốn bao lăm! Thằng N. vượt biên chết mất xác, kéo theo thằng con trai nhá». Nhìn lên thượng thà nh, nhá»› thằng nhạc sÄ© tà i ba TDQ, hay dẫn tau Ä‘i khắp hang cùng ngõ hẽm của Huế để má»™ng để mÆ¡. Thằng Q cÅ©ng chết rồi sau má»™t thá»i gian dà i mắc bệnh nặng! Nhìn xuống phÃa Äáºp Äá cây cối xanh um, những hà ng tre san sát lả ngá»n Ä‘ong Ä‘Æ°a, mấy cá»™t khói bốc cao nghi ngút, nhá»› thằng thi sÄ© khùng V. N. T. , đêm nà o cÅ©ng đến kéo tau Ä‘i lang thang qua nhà các ngÆ°á»i đẹp Vỹ Dạ. Tau vẫn nhá»› nó cứ thắc mắc sao những ngÆ°á»i đẹp Vỹ Dạ lúc đó Ä‘á»u mang trÆ°á»›c tên mình chữ Diệu: Diệu Trà , Diệu Trang, Diệu Uyển, Diệu Chi, Diệu Cầm, Diệu Tâm, Diệu Khải, Diệu ThÆ°Æ¡ng, ……. căng tai nghe nó Ä‘á»c thÆ¡ ngâm thÆ¡, những baÌ€i thÆ¡ trong tập THÆ¯Æ Ì£NG THẨM của noÌ, những baÌ€i thÆ¡ tau nghÄ© nát óc cÅ©ng không hiểu nghÄ©a:
...Sóng nhấp nhô chiếc áo trắng xóa
Của cái vì tu sĩ cảnh thỠson
Bá»t nÆ°á»›c gá»i Paul Valéry gan dạ
Äó không phải là sÆ°Æ¡ng khói
Mà là hương phấn nhụy đỠ.....
Thằng V. N. T. chết rồi. Nghe nói, không biêÌt coÌ Ä‘uÌng không, má»™t hôm nó nổi cÆ¡n Ä‘iên, bị gia đình trói lại, cho mặc quần dà i ống rá»™ng thùng thình, bá» hai con rắn lồng to bá»± và o 2 ống quần rồi cá»™t lại. Rắn lồng lá»™n, nó cÅ©ng lồng lá»™n theo rồi xỉu luôn. Nhìn về phÃa Bao Vinh, nhá»› thằng Ä. da Ä‘en thui thủi nhÆ° tên nó, thi Tú Tà i I bốn năm Ä‘á»u rá»›t, xung phong và o Biệt KÃch. Má»™t tháng sau gia đình nháºn được Anh dÅ©ng Bá»™i tinh vá»›i Nhà nh DÆ°Æ¡ng liá»…u!. . . Còn nhiá»u thằng đã chết nữa: Trai. Sằn, Túy, Nhuáºn, Nhượng, Tú, Bảo, Anh, Tà i, …. . Chỉ còn mà y và tau đó. Tau sống ở đây, mà y sống ở kia. Hạnh phúc vô cùng khi thấy mình còn sống, phải không? Có tiá»n rừng bạc bể cÅ©ng không mua được. Có chức trá»ng quyá»n cao cÅ©ng không sắm được, phải không? Thế thì còn đòi há»i gì nữa! Còn cần gì nữa? Mà y cÆ°á»i cái nghèo của tau, nhÆ°ng tau cÅ©ng Ä‘ang cÆ°á»i cái già u của mà y đó! Thú tháºt bây giá» có tiá»n muôn bạc tá»· trong tay tau cÅ©ng chẳng biết là m gì! Tau sống rất Ä‘Æ¡n giản. Äạm bạc. Chỉ cần buổi sáng có má»™t ly cà phê Ä‘en 2000$, tháºt nóng, ngồi ở má»™t góc quán nhìn thiên hạ qua lại dung dăng. Buổi chiá»u, ở má»™t quán cóc ngã ba ngã tÆ° nà o đó, cố gắng kiếm má»™t chai bia sông Hà n hay Sà iGòn, nếu không thì má»™t ly bia hÆ¡i hay má»™t ly tra` Ä‘a’ cÅ©ng được , nhấp nháp quên buồn. SÆ°á»›ng quá rồi. Sang quá rồi! Thần tiên quá rồi!Äòi há»i gì nữa? Thỉnh thá»ang có má»™t thằng bạn cÅ© hay má»™t đứa há»c trò cÅ© nà o đó gá»i tặng dăm ba đồng thì tìm vá» thăm nhà ở ÄN, thăm quê ở Huế. Có nhiá»u thì vá» bằng máy bay, ngồi nhìn mây trá»i lÆ¡ lững, lá»›p lá»›p trắng nõn nhÆ° bông gòn, núi biển đồi sông khi ẩn khi hiện, đẹp nhÆ° má»™ng nhÆ° mÆ¡. Có Ãt thì vá» bằng xe hÆ¡i hay tà u lá»a, nhìn những đèo những dốc núi quanh co, khúc khủyu, nhìn những con Ä‘Æ°á»ng nhá»±a láng bong dÆ°á»›i nắng, nhìn biển sóng xô à o ạt vá»— bá», nhìn những ruá»™ng lúa và ng trãi bao la, nhìn những con sông lặng lá» uốn khúc nÆ°á»›c xanh rá»n, những chiếc cầu chênh vênh đẹp nhÆ° tranh sÆ¡n thủy, đẹp vô tả. PhÆ°Æ¡ng tiện nà o cÅ©ng vui cả, cÅ©ng tuyệt cả. Tau bằng lòng vá»›i những gì tau có. Tau hạnh phúc vá»›i những gì đến vá»›i tau. Không đòi há»i. Không than van. Mà y cÅ©ng biết tÃnh tau nhÆ° váºy từ lâu rồi. Äêm nay, đứng má»™t mình trên cầu TrÆ°á»ng Tiá»n, tau nhá»›, nhá»›, nhá»› đủ thứ. Äêm đã khuya lắm rồi. Vầng trăng ngay trên đỉnh đầu, trãi má»™t thứ ánh và ng huyển há»Äƒc, ma quái trên mặt nÆ°á»›c sông HÆ°Æ¡ng, long lanh, lai láng …. Tiếng nÆ°á»›c chảy qua chân cầu róc rách, róc rách, nhÆ° thì thầm, nhÆ° năn nỉ vá»— vá». Dòng sông bà ng bạc, hai bên bá» cây cá» lao xao. Cảnh váºt tỉnh mịch, thiêng liêng, mầu nhiệm. Rồi chợt má»™t phút nà o đó, xa xa cuối nguồn sông, ráng hồng nổi lên, từ từ lan tá»a, từ từ dâng cao …. Gió thổi nhẹ hiu hiu, mặt sông lăn tăn gợn sóng, không khà man mác phiêu phiêu , …. Cảnh váºt sáng dần lên, sáng dần lên …. . Thá»i gian nhÆ° hồi sinh, không gian nhÆ° bừng tỉnh. Äược sống những giây phút nhÆ° thế nà y tuyệt diệu quá, hạnh phúc quá, đầy đủ quá, còn mÆ¡ Æ°á»›c gì nữa!
Tau có má»™t đêm thức trắng vá»›i Huế! Má»™t đêm bù cho 40 năm Ä‘i biá»n biệt! Äã Ä‘á»i vô cùng! Chà o mà y.
~Trần Hoan Trinh
1-2010
_________________  |
|