Nguyen Ngoc Hai Moderator

Ngày tham gia: 10 9 2009 Số bài: 1790 Đến từ: Viet Nam
|
Gửi: Năm 7 21, 2022 9:51 pm Tiêu đề: Bà i Cảm nháºn táºp thÆ¡ Thức Äá»§ Tà n canh |
|
|
Bà i Cảm nháºn trong tác phẩm "Thức đủ Tà n canh" cá»§a tác giả Dương Hồng. . . .
BÀI CẢM NHẬN. . . .
(Nháºn xét vá» thi phẩm Thức đủ Tà n canh)
Ở đây chúng tôi chỉ xin được trÃch lược lại thi phẩm chá»§ đỠcá»§a táºp thÆ¡ nà y Thức đủ tà n canh mà chÃnh tác giả Dương Hồng đã ngẫm nghÄ© ra. . .Cho dẫu là má»™t bà i thi ca nhưng chúng tôi cÅ©ng đã lấy đó là m má»™t chá»§ đỠcá»§a toà n bá»™ táºp sách nhá» nà y. . .
Nếu cuốn sách nhá» Thức Äá»§ Tà n Canh nà y mà ai đó Ä‘ang cầm trên tay mình thì đó là mùa hè Ä‘ang vá» - và đã Ä‘i qua – nếu nói vá» dÄ© vãng cách đây mấy mươi năm vá» trước – đó chẳng qua là những dấu tÃch Ä‘á»i mà chÃnh tác giả vẫn còn ghi lại nÆ¡i đây cho mình những lưu niệm hoà i nhá»›; nà o là sân trưá»ng; nà o là những tà áo trắng tinh còn phất phÆ¡ trước những ngá»n gió mà có ai đó gợi nhá»› lại chÃnh những tà áo bay bay ấy – đã má»™t đôi lần là m rung động và xao xuyến vá»›i những tâm hồn còn mang nặng tÃnh thi ca Ä‘á»i như thế ?
Chúng tôi xin được trÃch lại những Ä‘oạn nguyên văn cá»§a bà i thi ca ấy cá»§a tác giả . . .
Cánh gió đêm vá» nÆ¡i vùng xa cá»§a cuá»™c Ä‘á»i mà có lẽ thi nhân cÅ©ng đã lấy má»™t nguyên nhân là m tiêu đỠchÃnh cá»§a mình, đêm mùa hè vá»›i những ngá»n gió, những áng mây bay – như chưa thầm nói lên cho ngưá»i ở lại má»™t chuyến Ä‘i cá»§a ngưá»i bạn Ä‘á»i cá»§a mình những trăn trở… Cái Thức đủ tà n canh mà chÃnh tác giả đã ca lên bà i ca giống như tiếng tiêu ai oán trong Vá»ng Nguyệt lầu kia – há»i còn nói lên cho nà ng những lá»i than oán trách ? Mà thôi – cái há»n căm – cái báºp bá»…nh nó hòa quyện và o nhau trong những ná»—i Ä‘au Ä‘ang chồng chất – cái canh dà i kia Æ¡i sao không còn thức đủ những canh dà i hối hả trong đêm khuya táºn mạt mà cứ réo bên lòng ta những ngáºm khúc Ä‘á»i như váºy ?
Cái Ä‘oạn đưá»ng mà ai ai cÅ©ng thức dà i trong đêm vắng má»™t lần mÆ¡ ? thôi thì ta cứ oán trách Ä‘á»i – oán trách lòng – oán trách hoà n cảnh má»™t trong những ná»—i sầu cá»§a má»™t mùa hạ Ä‘ang Ä‘i qua…
Thức đủ tà n canh
Gió đêm vỠbước sau hè
Äể cho thá»m vắng cÆ¡n mê sao đà nh
Mây trá»i đưa dấu ngáºm canh
Äể cho mèo rÅ© cây chanh sau nhÃ
. . . . . . . . . . . .
(Dương Hồng)
Không biết giá» nà y hồn thu đã vá» chưa, sao ta nghe giữa lòng chút lạnh căm nà o đó… để rồi con thuyá»n viá»…n xứ đưa Ä‘i mà chưa thấy bóng ai mỠ…Nếu đêm nay ai đã thức đủ tà n canh mà vẫn không thấy ai hò hẹn mà cứ để cho từng ngá»n gió lạnh căm nÆ¡i chốn tha phương nà o cứ thổi ùa Ä‘i qua kẻ lòng ? Trá»i đã và o thu chưa nhỉ ? mà sao cứ thấy từng cÆ¡n gió cứ ùa ùa thổi vá» trong đêm vắng ! Có phải mây Ä‘ang đưa vá» chốn nao mà lòng ngưá»i cứ buông trôi thầm lặng ? để rồi má»™t ngưá»i Ä‘i và má»™t ngưá»i cứ còn ở nÆ¡i đây sao mà còn vắng bóng ? Hồn mây gió thổi tiá»…n đưa – Sao ngưá»i lặng nÃn như thưa cùng ai ? Có lẽ lòng ai cứ nghÄ© ngợi và cứ buông trôi những ý nghÄ© trong cÆ¡n mê ? Nếu má»™ng xanh cá»§a ai chưa thấy những đám mù u xanh rá»n kia, thì có lẽ trong đêm khuya vắng như thế nà y sao còn cứ vắng bóng hoà i Ä‘i nguá»i nhân gian ?
Có thể nÆ¡i đây là má»™t tuyệt tác mà chÃnh thi nữ Dương Hồng đã lấy từ cảm xúc và nghÄ© ngợi cá»§a mình để viết lên thà nh má»™t thi tác nà y… chúng ta có thể nhìn lại má»™t khổ thÆ¡ như Ä‘ang bình luáºn… để thấy được cái ná»™i dung cá»§a cái cảm xúc nà y váºy ! Nếu nhìn và o và chúng ta cứ cho đây là má»™t thi hữu tuyệt mỹ thì Thức đủ tà n canh nà y đã mang những dấu tÃch và những cái cảm xúc vô và n như thế - Thuyá»n đưa viá»…n xứ là đà gió thu… gợi lên cho chúng ta thấy Ä‘á»i ngưá»i đã vá»™i ra Ä‘i sao mà quá sá»›m ? Rồi Mây đưa sao lại vắng bà ? Có lẽ bà còn tung tăng tạm đâu trên cõi trần nà y và cứ chu du má»™ng tưởng đâu đó chỉ và i dăm ba phút đồng hồ rồi quay vá» lại nÆ¡i xuất phát cá»§a cÆ¡n mÆ¡.. nhưng nếu có ai há»c hết chữ NgỠđược khi Ä‘ang sống … và rồi chÃnh bà cÅ©ng không thể ngỠđược cõi chu du ấy đã từ từ bay Ä‘i mất khá»i tầm tay và đã tìm vá» má»™t phương thu nà o rồi… Trong khi chÃnh tác giả cÅ©ng không ngá» con thuyá»n không bến chốn dương thế nà y cÅ©ng lại bay vá» phương xa mà nà ng không há» hay biết …
. . . . . . . . . . . .
Mây đưa sao lại vắng bÃ
Thuyá»n đưa viá»…n xứ là đà gió thu
Mộng xanh mấy mộng mù u
Khuya rồi sao vắng hồn thu phương nà o
. . . . . . . . . . . .
(Dương Hồng)
Ngưá»i đã Ä‘i xa rồi, nà ng đây – con ngưá»i ở lại chưa được vá» nÆ¡i vinh phúc, thế là những giá»t sầu rÆ¡i rá»›t chung quanh bà . Không biết bây giá» là canh thứ mấy rồi nhỉ ? mà nà ng nghẹn lá»i không nói… má»›i ngà y nà o đây – trên dương gian nà y, nà ng còn khoe đủ những cánh hoa mùa hạ đỠau cá»§a những mùa hè Ä‘ong đưa vá»›i cái thá»i kỳ khi còn là thiếu sinh ! Những mùa hè còn mang nặng tÃnh trầm uất cá»§a cái thá»i non dại và son trẻ- có thể nói khi chưa biết yêu là gì !
Nhưng giỠđây thì vá»›i lứa tuổi khi đã xế chiá»u nà y và vá»›i từng ngá»n gió vẫn cứ Ä‘ong đưa thổi vá» hay Ä‘i xa… thì nà ng cứ vẫn lấy vá» cho mình những cái buồn Ä‘au trong cõi lòng cá»§a chÃnh mình… má»™t khi nà ng chỉ nhuốm cho mình cái sắc áo mà u tÃm hoặc những cÆ¡n mê mà u và ng Ä‘i nữa thì nà ng vẫn chỉ là … má»™t cô gái Dương Hồng cá»§a má»™t thá»i đại…
Có thể nói có thể đây là mở đầu cho má»™t canh dà i trong suốt năm canh mà con ngưá»i ta thức đủ như thế nà o khi má»™t canh đêm qua Ä‘i thì con ngưá»i ta còn thức trắng vá»›i năm canh dà i thì những cái buồn vui và há»· ná»™ ái ố vẫn hiện ra và thi nhau đè nặng lên vai cá»§a con ngưá»i còn ở lại, ở đây chúng tôi muốn nói đến con ngưá»i cá»§a tác giả đã bị bao sức nặng đè lên vai cá»§a chÃnh mình trước má»™t linh cá»u mà giữa sá»± chia cắt cá»§a hai cõi lòng phải thi nhau mà gánh lấy (chưa nói đến con cái) thế - má»›i nói chưa hết cá»§a má»™t con ngưá»i – nhất là con ngưá»i cá»§a thi nữ… Mấy năm còn trá»… chuyến đưa – Ngưá»i Ä‘i quạnh vắng mây má» khóc than… ở đây – chúng tôi muốn nói đến ngưá»i bạn Ä‘á»i cá»§a thi nữ vẫn còn đâu đó chút tình dà i vẫn còn luyến lưu nÆ¡i cái trần thế nà y… chỉ còn vá»›i nhau những giây phút hồ hỡi trong thinh lặng; chỉ còn những giây phút quyến luyến bên nhau trong giá» phút cứ cho là cuối cùng nà y váºy… nhưng má»™t ngưá»i chỉ biết khóc than – còn má»™t kẻ đã nằm im để sắp sá»a hưởng thụ những cái phút cuối cùng còn bên nhau – để rồi ngà y mai vong hồn ngưá»i ấy sẽ biá»n biệt ra Ä‘i vá» nÆ¡i vÄ©nh hằng vong quốc cá»§a miá»n xứ Tây phương cá»±c lạc…
Nhìn lại tấm chân ảnh mà nà ng khoác chiếc áo tÃm nhạt và nhìn vá» phương xa để vá»›i nụ cưá»i đưa tiá»…n…ngưá»i ta thưá»ng nói mà u tÃm là cái mà u cá»§a biệt ly và cái mà u buồn thảm trong Ä‘á»i… vì thế vá»›i cái giây phút đưa tiá»…n vong hồn cá»§a ngưá»i bạn Ä‘á»i vá» nÆ¡i Tây phương cá»±c lạc kia có lẽ cái mà u áo tÃm trong lòng mà nà ng Ä‘ang khoác – chÃnh yếu là váºy ! Ngưá»i Ä‘i quạnh vắng mây má» khóc than…
. . . . . . . . . . . .
Gió đưa mấy sợi mưa rà o
Thổi qua mấy lốc vướng và o thá»m xưa
Mấy năm còn trễ chuyến đưa
Ngưá»i Ä‘i quạnh vắng mây má» khóc than
. . . . . . . . . . . .
(Dương Hồng)
Khi còn trên dương thế, tại sao con ngưá»i ta cứ buông lá»i dèm pha nhau và nói những lá»i khó nghe váºy ? có lẽ ai ai cÅ©ng thế cả, không hiểu tại sao thi nữ Dương Hồng nà y lại nghÄ© ra cái câu Thức đủ tà n canh nà y để nói lên cho mình cái ná»—i lòng ? Có lẽ chỉ có những ngưá»i hay có cái tâm tình riêng tư cá»§a mình và vô tình nói lên như thế ? Má»›i qua má»™t khổ thÆ¡ trên đây thôi thì khi vá»›i khổ thÆ¡ nà y ở đây tác giả đã nói đủ năm canh dà i thức trắng… Chiá»u hôm thức trắng canh dà i xót xa… ở đây nà ng Ä‘ang khóc và nà ng nói lên cho mình má»™t lá»i than oán trong các lá»i than thương xót… hình như con tim than oán – và nói rõ để cho ngưá»i nằm đó còn nghe rõ những lá»i than cuối cùng… nà ng than trách; gió khuya vẫn thổi… nà ng còn nghe rõ tiếng là o xà o trên mái nhà lá»i than oán cá»§a gió…
Nói đến đây – chúng tôi chợt nghÄ© có lẽ thân pháºn cá»§a thi nữ sẽ không còn bóng bẫy và rung động vá»›i hồn thÆ¡ như xưa nữa; vì váºy mà tà n canh đêm nay nà ng thức đủ cho trá»n tình trá»n nghÄ©a- rồi từ ngà y mai ấy – có lẽ sau khi chà ng ra Ä‘i để vá» nÆ¡i chốn vÄ©nh hằng, có lẽ thi nhân cÅ©ng tạm gác bút để nghỉ dưỡng mà ngẫm nghÄ© vá» thân pháºn cho Ä‘á»i – vì Ngưá»i thương bạt gió chuyện đà hôm nao - ở đây như má»™t lá»i trăn trối cuối cùng cá»§a má»™t kẻ khi tiá»…n ngưá»i Ä‘i xa… Tại sao nà ng Tô Thị lại cứ bồng con nhá» tiá»…n chà ng ra Ä‘i nÆ¡i biên ải để dẹp loạn mà có má»™t ngưá»i nghÄ© đến “không có ngà y vá»â€ thôi thì chà ng đà nh Ä‘oạn ra Ä‘i vá» nÆ¡i chốn hư vô nà o đó để tránh mặt chà ng… ?
Còn đây vá»›i thân pháºn cá»§a thi nữ Dương Hồng chúng tôi chì thấy thi phẩm Thức đủ Tà n canh nà y nên chúng tôi má»›i nói.. Nếu đêm nay đã vá» và đang vá» vá»›i năm canh dà i đủ vá»›i nà ng thì năm canh dà i nà y có lẽ là đêm cuối cùng để cho hai ông tÆ¡ bà nguyệt còn khóc và xót thương nhau ? nếu thức đủ những canh dà i – vá»›i thi nhân Dương Hồng có thể là đoạn trưá»ng cuối cùng cá»§a má»™t tình yêu thì có lẽ đây là cuá»™c yêu đương trong má»™t tình duyên bất táºn ? Còn nếu đó chỉ là những lá»i khóc than cá»§a má»™t kẻ Ä‘á»i xót xa cho ngưá»i ra Ä‘i cá»§a hai nghìn trùng sống-chết, thì đây là tiếng khóc chỉ bình thưá»ng mà thôi… nhưng ở đây chúng tôi nháºn thấy cái lá»i ai oán cá»§a chá»§ nhân thi nữ sẽ không là vô tư như váºy – mà có có má»™t cái tâm và những lá»i than oán xót xa ấy hầu như đã nói lên cho mình những tấm chân tình mà nà ng nghÄ© sẽ không có giấy bút nà o nói lên cho hết…
Năm canh dà i cá»§a thi nữ khi ná»—i xót xa và trà o dâng lên má»™t ánh sương đêm lạnh lẽo… lạnh lẽo không biết đó là những cÆ¡n gió khuya thổi vá» - hay là mà n đêm u tịch ? mà có khi cái lạnh từ trong tâm cá»§a con ngưá»i- chỉ có những ai đã nghỉ say sưa và chá»n cÆ¡n mê và o những tiá»m thức thì má»›i không thấy cái lạnh đó thôi… còn những con ngưá»i như thi nữ tác giả hôm nay – má»™t khi đã đắm mình và o má»™t cÆ¡n mê Ä‘á»i không muốn – thì cái lạnh lẽo ấy cÅ©ng đã hiện vá» như những cÆ¡n mê chợt đến. Äêm khuya nà y – vá»›i đủ năm canh dà i nà y, có khi ngưá»i viết thi phẩm má»›i nháºn thấy Gió đưa lá thổi mây là - Ngưá»i thương bạt gió chuyện đà hôm nao…
. . . . . . . . . . . .
Äêm vỠđã đủ năm canh
Chiá»u hôm thức trắng canh dà i xót xa
Gió đưa lá thổi mây lÃ
Ngưá»i thương bạt gió chuyện đà hôm nao
. . . . . . . . . . . .
(Dương Hồng)
Chúng ta thá» nhìn lại toà n bá»™ cuốn thi phẩm Thức đủ tà n canh má»™t lần- thì sẽ thấy Ä‘á»i ngưá»i cho dẫu là gì Ä‘i nữa thì những thi phẩm như là : Trăng vá» gió ngỡ lao xao; Em Ä‘i rồi; Mây Ä‘i rồi; Vô thưá»ng má»™t cõi; Tình Ä‘á»i cứ mãi; Luân hồi trong mÆ¡ hay là Ngõ dấu hồn xưa. . . . chừng đó cÅ©ng đủ cho chúng ta thấy rằng: tâm hồn ngưá»i thi nữ đâu phải chỉ có thức đủ năm canh tà n để nhìn vá» má»™t giấc mÆ¡ qua ? Mà chúng ta còn nháºn thấy cái vết lăn trầm còn hiện rõ lên đây những mùa hè những tiếng ve – nhưng bóng hoa phượng chứ đâu phải riêng gì má»™t trong những năm canh để toát lên má»™t vấn đỠkhông thôi ! Như chúng ta đã thấy Xưa rồi cảnh cÅ© chiá»u nao - không biết cái buổi chiá»u – những buổi chiá»u đó con ngưá»i tác giả là m gì và ăn ý như thế nà o mà chỉ thoáng qua má»™t câu văn trong thi phẩm cÅ©ng đã nói lên cho chúng ta thấy như váºy ! Cái thá»i mà con ngưá»i ngẫm nghÄ© – rồi phải xót xa chá»n lá»±a, để rồi Cuá»™c tình mấy kẻ đợi mong kia có là m cho nà ng vừa lòng hay là thất sá»§ng theo từng ngá»n gió đưa đỠquay vá» nÆ¡i bến cũ…
Có thể nói đây là má»™t khổ thi ca trà o phúng nhất; khiếm diện nhất; và vô tư nhất trong thi phẩm canh dà i nà y. Nếu Thức đủ tà n canh trong tuyển táºp thi phẩm cùng tên mang nhiá»u nét ưu tư, nhiá»u ná»—i buồn và còn những ná»—i xót xa nhân trần thì chúng ta thấy được như trong má»™t món ăn Ä‘á»i gồm có những vị chua cay, mặn lạt và má»™t chén nước mắm cho ngưá»i khách thá»±c phải chan và o. Vị chua cay đó là : Ná»—i nhá»› tà n tro; Ão trắng còn đâu; Phượng Æ¡i; Tháng qua ngà y lại; Bụi phấn lòng ai cứ vẫn hoà i; Biển nhá»›; NghÄ© vá» Thầy. . . Thế nên má»™t ngưá»i thi nhân dá»n món lên mâm cá»— thì chúng ta sẽ thấy đầy đủ các vị mặn; ngá»t; chua; cay. . .. để là m theo thị hiếu cá»§a từng nguá»i váºy mà . . . Và vì váºy má»™t khi ngưá»i chá»§ thi ca dá»n cổ lên bà n ăn – có nghÄ©a là ngưá»i chá»§ đó đã trình bà y hết các món ăn tình thần cá»§a mình lên bà n cho thá»±c khách… Cuá»™c tình mấy kẻ đợi mong . . . đó là những câu chuyện tình trên vai nà ng khi cái thá»i còn son rá»—i – còn con gái.. mà nà ng phải chá»n lá»±a- và Äể câu ân ái trong lòng thức khuya… Bởi vì trong Ä‘á»i ngưá»i ai ai cÅ©ng có má»™t lần chá»n lá»±a cho mình… nhưng chÃnh thi nhân ở đây đã chá»n lá»±a cho mình “má»™t tiếng sét†để rồi thi nhân cứ lấy đó là m hà nh trang nà ng Ä‘i vá»›i ngưá»i ấy trên cõi Ä‘á»i !
Có thể nói rằng Ra Ä‘i thức đủ năm canh – Hòa chung má»™t chiếu mây trá»i khó phai.. Vì váºy má»™t khi ngưá»i con gái trong câu chuyện tình cuả nà ng có sá»± sinh ly, thì cái cảnh lâm ly đó không thể nói lên thà nh lá»i được; mà chỉ là giây phút im lặng để rá»i sá»± im lặng đó … nhìn qua má»›i thấu hiểu được lòng ngưá»i vô bá» bến trong ná»—i nhá»› xót thương ! Nếu nói cho cùng khi con ngưá»i thức đủ tà n canh thì cái tà n canh đó nó chỉ có giá trị nÆ¡i cái giây phút lặng thinh cá»§a con ngưá»i đó mà không thể nói lên thà nh lá»i được- cho dẫu trong sá»± im lặng đó chúng ta sẽ thấy trong tâm khảm sẽ có muôn lá»i ngá»t ngà o dà nh cho nhau – thương vá» nhau- nhá»› nhau. . . nhưng không thể có má»™t tác phẩm nà o viết lên cho kịp và đầy đủ cả … và chúng ta nhìn lại câu cuối trong Ä‘oạn thÆ¡ nà y để thấy rõ cho má»™t Ä‘á»i. . .
. . . . . . . . . . . .
Xưa rồi canh cÅ© chiá»u nao
Hồn đưa mây xám gió lao xao lòng
Cuộc tình mấy kẻ đợi mong
Äể câu ân ái trong lòng thức khuya
. . . . . . . . . . . .
(Dương Hồng)
Anh Æ¡i- khi biết ngưá»i ra Ä‘i chốn phương nao mà không thể nói rõ địa Ä‘iểm nÆ¡i đến… nhưng ngưá»i Ä‘i có lẽ chưa biết mình Ä‘i đâu trong bà i viết thi phẩm Thức đủ tà n canh nà y đương nhiên cho chúng ta thấy được cái cảnh chia xa cá»§a hai con ngưá»i mà không thể nà o gặp lại.. để rôi má»™t khi được gặp lại thì chỉ có nÆ¡i miá»n Tây phương cá»±c hữu kia thôi… nhẹ bước trăng thia – Hồng nhung tha thướt mây vá» cõi nao – Mây và ng đưa tiá»…n tình trao xót lòng. . . Chừng đó thôi cÅ©ng đủ cho chúng ta nháºn thấy cái viá»…n cảnh há»™i ngá»™ cá»§a kiếp con ngưá»i tháºt là vô song… Cái Ä‘oạn tình hồng kia có trao nhau đến ná»—i mà lòng phải xót xa thì cái câu Ä‘au đớn lòng thia – đó là cái tình hằng hữu má»™t khi con ngưá»i trao Ä‘i nhanh chóng mà không bao giá» thấy tiếc thương và nhung nhá»›; cái Ä‘au đớn cá»§a lòng thia kìa – bao giá» nó cÅ©ng cháºm rãi và nhanh nhẹn khi con ngưá»i thương tiếc chỉ cần cái nháy mắt là xong tất cả. . .
Ngà y xưa; chúng ta còn nhá»› mối tình chung cá»§a nà ng Bạch Sương Thu khi trăn trối vá»›i lá»i trần tình vá»›i chà ng Bảo Viá»…n… Trong khi chà ng Bảo Viá»…n từ từ nhắm mắt để trao thân vá» miá»n đất lạnh và kịp đưa hồn mình vá» vá»›i thiên thu – thì Bạch Sương Thu đã khóc sướt mướt bên thi hà i cá»§a chà ng… nhưng những giá»t nước mắt cá»§a nà ng Bạch má»™t khi đã rÆ¡i xuống thân thể chà ng Bảo… sau đó chà ng không há» thoát Ä‘i được… cuối cùng có nhiá»u vị lão thà nh lão quân phải vái thân xác cá»§a chà ng Bảo cứ mãi ám ảnh nÆ¡i dương thế nà y trong cÆ¡n nặng ná» và đau đớn. . . các vị lão thà nh má»›i đưa nà ng Bạch Ä‘i ra nÆ¡i khác – để cho các giá»t lệ sầu trên thân xác cá»§a chà ng Bảo khô Ä‘i thì hồn hương cá»§a chà ng má»›i có dịp nhẹ gánh và bay vá» miá»n cá»±c lạc. . .Nà ng Bạch trong cÆ¡n khóc lóc thảm thiết, được má»™t lát nà ng ngất Ä‘i và cÅ©ng hôn mê tráºn. . . trong cÆ¡n mê đó Bạch Sương Thu đã thấy cảnh hồn hương cá»§a chà ng Bảo thoát ra khá»i xác trần và bay vút và o cái không gian trầm lắng nà y . .. Và nà ng Bạch đã biết – ra Ä‘i cÅ©ng cần cho có cái nhẹ vong – để ngưá»i ta thấy được cái cảnh thoát tục và bay vá» nÆ¡i ấy… cho nên chúng ta khi nhìn lại khổ thÆ¡ thứ nà y – mà ngẫm nghỉ: Tại sao khi khóc thương cho má»™t linh hồn nà o đó – ngưá»i Ä‘á»i không cho ta đến gần nÆ¡i vong linh là vì váºy !
Nếu nhìn vá» thi phẩm Thức đủ tà n canh nà y – chúng ta sẽ thấy trong loạt bà i thi ca cùa táºp thÆ¡ nà y như: CÆ¡n mưa hạ; Hạ sầu trong ai; Hoa đã xa rồi; Thu vá» trong Hạ còn chăng nhá»›;m Trăng vá» gió ngỡ lao xao…. Hoặc như ở phần cuối – chúng ta nháºn thấy :Äâu rồi áo trắng còn thương; Chút niệm ngà y xưa; Chiá»u nay má»™t mùa đông; Nắng Hạ; Chết lặng hồn xưa hoặc là Thăm lại trưá»ng xưa . . . . Äó là những loạt bà i mang tÃnh chia xa – nhưng khi con ngưá»i hôm nay chia xa- ngà y mai còn gặp lại trong niá»m thương nhá»›, chứ còn Thức đủ tà n canh kia – thì má»™t nhân váºt hôm nay – khi Ä‘ang nói vá»›i ngưá»i đã vãng trong cái nhục nhằn và ly bôi để rồi sau đó sẽ không còn gặp lại chút nà o …
Mây Ä‘á», mây tÃm, mây hồng, mây Ä‘en. . . nhưng khi đỠcáºp đến mây và ng đưa tiá»…n. . . thì lao xao và xót xa trong lòng ngưá»i ở lại… Rồi ngưá»i đâu lòng cứ nỡ lao xao ? Lao xao ở đây là đang trong buồn tá»§i, trong cái ná»—i đớn Ä‘au, trong cái lo âu, và còn có khi trong cả lo sợ ngáºp ngừng… cho nên theo ý cá»§a tác giả đã vô tình cho biết như váºy ! Cho nên khi má»—i con ngưá»i, má»—i cá nhân trong má»—i hoà n cảnh khác nhau thì bao giá» cÅ©ng đã có cho mình má»™t cái cảm xúc cả. Ở đây vá»›i tâm trạng cá»§a tác giả thì ta má»›i thấy từ cái vô tình lao xao ngỡ ngà ng – Ä‘i đến cái bà ng hoà ng rồi hãi hùng… là như thế đấy !
. . . . . . . . . . . .
Mấy khi nhẹ bước trăng thia
Hồng nhung tha thướt mây vỠcõi nao
Ngưá»i đâu lòng nỡ lao xao
Mây và ng đưa tiễn tình trao xót lòng
. . . . . . . . . . . .
(Dương Hồng)
Äến đây, khi xem tiếp khổ thÆ¡ thứ đến cá»§a thi nhân tại DPG nà y… chúng ta má»›i thấy không phải đủ lý do sầu oán cá»§a cÆ¡n mê Ä‘á»i mà tác giữa đã Ä‘au xót khôn nguôi… tác giả là má»™t con ngưá»i Ä‘a sầu Ä‘a cảm, nhưng cÅ©ng có lúc má»™t thoáng cháºp chá»n trong cÆ¡n lốc, để rồi cái con đưá»ng nà ng Ä‘i tá»›i sẽ bước qua má»™t lối rẽ khác…Năm canh dà i có ai biết nà ng đã thức đủ vừa năm để rồi cái cung oán ngâm khúc mà nà ng khóc lên và thét vá»™i, để cho con ngưá»i hương linh kia có nhà n nhá»§ trở vá» vá»›i cái gì thá»±c tại mà thanh toán hết nợ Ä‘á»i mà con ngưá»i đã là m ra… Nếu nà ng há»i Khuya rồi thức đủ mấy canh – Tình thao thức ấy trăng tà n dưới ao… Khi ngưá»i trần há»i như váºy – duy chỉ có vong linh còn nghe rõ và trong cái tâm- nhìn nà ng Ä‘ang bÆ¡ phá» vá»›i những cái thương Ä‘au Ngưá»i khua nhẹ bước lao xao – Cá» hồng bạt gió xin trao vá» ngưá»i… nghe trả lá»i câu hoà i vá»ng thấy nà ng nhẹ lòng trong cÆ¡n mê tăm tối…nà ng chợt như tỉnh giấc trong cÆ¡n say nồng vá»›i ngõ hồn mê đắm; rồi nà ng lặng câm vẻ mặt buồn bả - nhìn vá» hương linh ngưá»i quá cố như nhìn vá» toà n bá»™ ký ức cá»§a má»™t thá»i rong ruá»—i mà nhá»› vá» cho má»™t chuổi ngà y câm lặng chợt kéo vá» trong cÆ¡n mê… nà ng nhìn chà ng và chà ng cÅ©ng nhìn nà ng. Má»™t khi trong cái nhìn đắm Ä‘uối kia hiện rõ cho thấy từng cái tâm, cái thức, cái tỉnh, cái ngá»™, cái đưá»ng. . . . để rồi đâu hương linh kia chuẩn bị Ä‘i vá» cõi giải thoát… con muá»—i vô tình cắn và o thân xác nà ng trong cÆ¡n say nhằm đánh đổ cho nà ng thức dáºy… té ra – nãy giá» ta đây chỉ là mÆ¡ mÆ¡ mà ng mà ng. . . ChÃnh cái mÆ¡ mÆ¡ mà ng mà ng đó nà ng nhìn lại cảnh váºt đưa tiá»…n lần cuối cho má»™t hương hồn sắp Ä‘i xa. . . Nhìn ra phÃa con trai thì cÅ©ng Ä‘ang còn ngá»§ vùi nhìn vá» bên kia, má»™t thân tà n cô quạnh cÅ©ng Ä‘ang ôm lấy tấm má»n và ngá»§ vùi… tất cả đã say ngá»§ - như Ä‘ang vùi và o giấc mÆ¡ Ä‘á»i buông dại Ä‘ang ru lấy từng con ngưá»i… chợi nhiên nà ng nghÄ© tá»›i thân pháºn cá»§a nà ng, rồi từ đây bước đưá»ng Ä‘á»i mà nà ng sẽ Ä‘i qua và bước tá»›i sẽ còn có ai để cùng nằng say giấc má»™ng thu ? Từ đây có còn như những ngà y đã qua- trong cÆ¡n say giấc tình tá»±, nà ng còn có ai để vui buồn và chia sẻ còn những tiếng cưá»i nói – những lần khóc than- những ná»—i trăn trở - những lo âu, muá»™n phiá»n… trong nhà nà ng biết chia sẽ cùng ai, hay là đợi đến cÆ¡n mÆ¡ vá»â€¦
Có những ai khi cÆ¡n mê vá» - ngưá»i thì khóc – kẻ thì cưá»i nói, ná»—i vui hiện rõ những ná»—i buồn cá»§a kẻ Ä‘ang trong cÆ¡n mÆ¡, có còn cùng ai để chia sẻ Ngưá»i Ä‘i bặt chốn phương nà o - Ôm theo dang dở chiêm bao không tròn – Gió vá» thoáng vá»™i đưa nhanh- Nhà nh chanh quả mÃt tranh nhau đưa vá» - Ngưá»i vá» sau bức mà n the- Trống xoa hồi cúc Ä‘oạn trưá»ng trăng thanh… Chúng ta chỉ biết và còn mong nhá»› giùm cho nà ng thá»±c tỉnh trong cÆ¡n say giấc; nà ng im lặng, nÃn câm… để hương hồn ngưá»i cố nhân được tá»± nhiên ra Ä‘i xin được ngá»± trị vá» nÆ¡i diá»…m phước. . .
. . . . . . . . . . . .
Khuya rồi thức đủ mấy canh
Tình thao thức ấy trăng tà n dưới ao
Ngưá»i khua bước nhẹ lao xao
Cá» hồng bạt gió xin trao vá» ngưá»i
. . . . . . . . . . . .
(Dương Hồng)
Má»™t khi mà con ngưá»i ta lấy lại được niá»m tin yêu trong muá»™n mà ng thì có phải chăng đó là má»™t cÆ¡n mê hối tiếc mà con ngưá»i đó đã tá»± nháºn và buông ra như thế. . . Má»™t khi mà con ngưá»i ta nhìn lại – khi mà câu chuyện lịch sỠđã xô đẩy con ngưá»i và cuá»™c Ä‘á»i Ä‘i xuống những hố sâu – thì ngưá»i ta còn nhìn lại và còn nhìn ra cái sai và cái tráºt cá»§a mình – có lẽ đây là má»™t thi phẩm mà chÃnh tác giả đã chá»n là m tác phẩm vô giá cá»§a mình trong loạt bà i mùa hè nà y, nếu nói vá» mùa hè mà chỉ có hoa phượng Ä‘á»- chia tay rồi luyến nhá»› vô vá»ng. . . tất cả chỉ là mÆ¡ hồ và mong manh má»™t tÃnh cách thái quá không thôi. . . mà phải nhìn nháºn rằng: đằng sau phÃa khoảng trống đó – vẫn còn có những Ä‘iểm cần quan trá»ng hóa trong Ä‘á»i mình – khi má»™t con thuyá»n buồm, má»™t chuyến xe, hay má»™t cảnh váºt nà o đó. . . khiến cho ta Ä‘i được, thì các chuyển đưa má»™t lần nÆ¡i hè phố từ năm ấy đã có má»™t sá»± luyến nhá»› luyến thương như năm nà o, má»™t ngưá»i Ä‘i – và ngưá»i ở lại – đó là cái quy luáºt tá»± nhiên nÆ¡i con ngưá»i chúng ta. . . Nếu nhìn qua những lần dạ khúc qua Ä‘i như: Chia tay mùa hạ; Có má»™t mùa hạ, Mối tình hoa phượng. . . thì má»›i thấy được cái hồn nhiên nÆ¡i con ngưá»i cá»§a chúng ta trước má»™t viá»…n cảnh quá xa rồi. . . câu chuyện chia ly – hầu như chưa bao giá» ai nÃu kéo lại được, để rồi từ đây trong cái nhìn nhung nhá»› trước má»™t ngưá»i ra Ä‘i mà không mấy xót thương kia nhưng cái luyến ái tháºt huyá»n diệu. . . Ở đây chÃnh thi giả cá»§a khúc tình ca mùa hè trong má»™t đêm canh dà i đã lá»™ rõ cho chúng ta thấy được ná»—i buồn trong cái chia ly ngẫu nhiên như thế. . . Äể rồi nà ng trở vá» trong hồi giấc chiêm bao; ngưá»i còn được sá»± nâng đỡ cá»§a má»™t tình yêu nà y váºy . . .
Ở đây nà ng Ä‘ang Ä‘i vá» nhà – nhưng còn có má»™t tấm chân tình mẫu tá» cho đỡ lòng; nà ng Ä‘i vá» thì trá»i tối và cái yên á»§i mà nà ng có – là còn con, đứa con mà nà ng qua bao ngà y tháng cưu mang má»›i có được…
Bóng chiá»u tối dần như canh dà i vất vưỡng từng ngá»n gió đưa hèo qua khung cá»a nhá»; nhưng may mà tối nay trá»i có trăng – như còn báo cho nà ng biết cái ná»—i nhá»› triá»n miên như không thôi vá»›i má»™t tình ca như tình ca cá»§a mùa hạ hôm nà o…Cái hồn thÆ¡ Thức đủ tà n canh trong cuốn táºp – như
thức tỉnh cho những ai vẫn còn mang nặng những nỗi nhớ xa xăm nà o ?
. . . . . . . . . . . .
Thuyá»n tình đưa tiá»…n ngưá»i thương
Äể ngưá»i ở lại biết phương nà o chá»
Chuyện Ä‘á»i cứ ngỡ là mÆ¡
Buồng the còn giá như thơ trong lòng . . .
Dương Hồng (Lại một mùa Hè)
Äến đây chúng tôi có thể được xin phép quý độc giả má»™t lá»i nói – là cho chúng tôi tạm ngưng bút vì nếu nhìn lại toà n bá»™ xấp thi văn đã chá»n lá»±a và khi cho lên đây, thì có lẽ thi tác Chia tay mùa hoa phượng mà chúng tôi cÅ©ng đã sắp lên rồi – váºy thì lá»i chia tay mà chúng tôi đã cố ý nói lên đây – cÅ©ng như lá»i chà o ly biệt cá»§a má»™t tác phẩm váºy… khi nói lên Ä‘iá»u nà y không ai trong chúng ta khó mà có thể nói lại lá»i tiá»…n đưa cá»§a mấy chục năm vá» trước cÅ©ng trong những mùa hạ như thế nà y, lòng ngưá»i không thể không xuyến xao vá»›i những lá»i ru buồn – những lá»i ru thấu hiểu trăm năm mà những háºn thù cá»§a lòng ngưá»i chưa thể nà o phai nhanh được; ở đây đôi khi con ngưá»i ta còn phải tấu lên khúc Ä‘oạn trưá»ng để rồi trong mình mang mối háºn ngà n năm…
Cho dẫu ai đó có nói lên- hay chưa nói lá»i chia tay cá»§a má»™t mùa hè trong Ä‘á»i… phải chăng âu đó cÅ©ng là má»™t kiếp Ä‘oạn trưá»ng trăn trở cá»§a Ä‘á»i ngưá»i; chim bạt gió đưa ai vá» nÆ¡i có những mùa hạ Ä‘i qua; nhưng rồi có mÆ¡ mà ng thấy được cái hình ảnh cá»§a ngưá»i xưa mà khi nói ra đây cÅ©ng là má»™t lá»i trăn trối bâng quÆ¡ ? Câu trả lá»i có thể cÅ©ng chưa có tầm mức khả năng. . . và vá»›i những lá»i cảm xúc như thế nà y, khi chúng tôi đã nói lên đây có thể thay cho những con ngưá»i Ãt nói má»™t khi cánh mùa hạ đã quay vỠ…
Vá»›i Thức đủ tà n canh cá»§a thi nhân Dương Hồng hôm nay mà chị đã cất lên đây những lá»i nói – giống như lá»i giã biệt má»™t thá»i và má»™t Ä‘á»i thiếu sinh cá»§a mình đã Ä‘i qua… thì đây là có thể là lá»i cuối cho nhau trong cuá»™c Ä‘á»i nà y- Và có Thức đủ suốt má»™t canh dà i trong Ä‘á»i má»›i thấy được hết niá»m trăn trở cá»§a chÃnh mình… Váºy đó – cuá»™c Ä‘á»i là như thế và còn có những lá»i nói…
____________
Nguyá»…n Ngá»c Hải
Nhóm Văn bút Trùng Dương [/img][/url][img][/img]
|
|